गहू पिकाचे नियोजन
गहू पिकास जितकी जास्त थंडी मिळते तितके पिक वाढीस पोषक वातावरण व उत्पादनात वाढ होते. गव्हाची पेरणी नोव्हेंबरच्या पहिल्या पंधरवाड्यात आणि फार झाले तर 15 डिसेंबर पर्यंत करावी या वर्षी बऱ्याच शेतकर्‍यांनी जानेवारी महिन्यात पेरणी करून माझ्या तंत्राचा वापर केला व बऱ्या पैकी उत्पादन घेतले परंतू नोव्हेंबर महिन्यात पेरणी केलेले गव्हाचे उत्पादन भरघोस असते हे लक्षात घ्यावे. प्रति एकरी 20 क्विंटल पासून तर 30 क्विंटल पर्यंत वेगवेगळ्या जमिनीच्या पोत प्रमाणे उत्पादन काढता येते.♦️ वाणाची निवड :बाजारात गव्हाच्या भरपुर संशोधित जाती आहे. यापैकी आपल्या आवडी नुसार वाण निवडावे. अजित 108, 102, शरबती, नर्मदा या वाणांनी या वर्षी बऱ्यापैकी उतारा दिला आहे व खाण्यासाठी रुचकर आहे.
♦️ बिज प्रक्रिया :जमिनीच्या पोत प्रमाणे एकरी 20 ते 30 किलो बियाणे घेणे :
स्कायगोल्ड जेल - 100 ग्राम + बावीस्टीन 100 ग्राम
यांचे द्रावण तयार करून बीज प्रक्रिया करून रात्रभर बियाणे वाळू देणे.♦️ जमिनीची मशागत :पन्जी करून व रोटर करून पाळी करून घेणे.
♦️ पेरणी :गव्हाची पेरणी करताना दोन ओळी मधील अंतर 10 ते 12 इंचा पर्यंत ठेवावे. तरच फुटवे भरपूर फुटतील दाणा 2 ते 3 इंचा पेक्षा खोल जाणार नाही याची काळजी घ्यावी. पेरणी सोबतच खत द्यावे/शिंपले तरी चालेल.
| ( प्रमाण : प्रति एकर ) | |
|---|---|
| 20:20:0:13 | 1 बॅग |
| सुफर्ट | 10 किलो |
| ब्लॅक डायमंड | 10 किलो |
♦️तणनाशक पेरणीनंतर 21 ते 25 दिवसात अलग्रीप या तणनाशकाची फवारणी करून रुंद पानांच्या तणाचे नियंत्रण करावे. ( प्रत्येक पंपात कॅप्टन 30 मीली टाकावे ) - वरील फवारणी नंतर 7 च्या दिवशी लगेच फवारणी करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| मॅकप्लस | 5.मि.ली |
| रोको | 20 ग्राम |
♦️पिकावर 2 ते 4 ओंबी दिसल्यास लगेच पुढील फवारणी घ्यावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| अविष्कार | 5.मि.ली |
| जीब्रॅक्स | 25 मी.ली |
♦️पिकावर तांबेरा दिसत असल्यासबलवान 25 मि.लीवमहा झिंक - 25 ग्रामही फवारणी घ्यावी. गहू पिकाला किमान 5 ते 6 पाणी आवश्यक आहे यांची नोंद घ्यावी.
बाजरी पिकाचे नियोजन
महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागात बाजरी पेरणी होत असते. बाजरीची भाकर खाण्यास रुचकर व चविष्ट असते. खरीप व रब्बी या दोन्ही हंगामामध्ये बाजरीचे पिक घेतल्या जाते.♦️ जमिन :चांगले उत्पादन घेण्यासाठी जमिन ढेकळे विरहीत व भुसभुशीत करून घ्यावी.
♦️ बियाणे :बाजारात उपलब्ध असलेले संकरीत सुधारित वाण आपल्या आवडीनुसार निवडावे. परभणीसंपदा, समृध्दी 8203, 1666, शांती 1908हे सुध्दा संकरीत वाण चांगल्या प्रकारचे असतात.
♦️ बियाणे प्रक्रिया :प्रति एकरी 1.5 ते 2 किलो बियाने घेवून मिठाचे 5 लिटर पाणी करून त्यातुन ढवळून काढावे. वरील आलेला कचरा व पोकळदाणे बाजुला काढावे व बाजरी धुवून हडकवुन घ्यावी त्यानंतर
स्कायगोल्ड जेल - 50 ग्राम + बावीस्टीन 50 ग्राम
यांचे द्रावण तयार करून बीज प्रक्रिया करून 5 तास बियाणे वाळवुन घ्यावे.
♦️ पेरणी :दोन सरीमधील अंतर किमान 18 ते 24 इंच ठेवावे :
| (प्रमाण : प्रति एकर) | |
|---|---|
| 20:20:0:13 | 1 बॅग |
| सुफर्ट | 10 किलो |
| ब्लॅक डायमंड | 10 किलो |
♦️ टिप :तण नाशकाचा वापर बी उगवण्या पुर्वीच करावा. उगवणी झाल्यानंतर तणनाशक फवारु नये खुरपनीच करावी. तन नाशकाच्या प्रत्येक पंपातस्कायगोल्ड जेल - 20 ग्रामकिंवाकॅप्टन - 30 मि.लीटाकावे.
♦️ पहिली फवारणी :पेरणीपासुन 18 ते 20 दिवसात पहिली फवारणी करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| मॅकप्लस | 5 मि.ली |
| रोको | 20 ग्राम |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
♦️ दुसरी फवारणी :
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| अविष्कार | 5 मि.ली |
| टिल्ट | 20 मी.ली |
| सोनाटा 70 | 25 मि.ली |
♦️ तिसरी फवारणी :कणीस भरतांना करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| तेजस | 25 ग्राम |
| संपदा | 25 ग्राम |
| जीब्रॅक्स | 25 मि.ली |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
♦️ बाजरी पिकावर येणारे रोग :गोसावी, केवडा, अरगट, काजळी, आपल्या फवारण्यामध्ये रोगांचा विचार करुनच घटक घेतलेले आहे.
♦️ टीप :मर लागत असल्यास भु-धन 100 मि.ली प्रति पंपाने आळवणी करावी
ज्वारी पिकाचे नियोजन
सुमारे पाच हजार वर्षांपासुन भारतात ज्वारीचे पिक घेतल्या जाते. खाण्यास रुचकर व पचण्यास हलके हे पिक महाराष्ट्रातील बहुतांश ग्रामीण भागात रोजच्या आहारात असते. उष्ण हवामानात येणारे हे पिक मराठवाडा, खान्देश व विदर्भात मोठ्या प्रमाणात घेतल्या जाते. मोतीचुर, काळबोंडी, लालबोंडी, पिवळी, हायब्रीड ज्वारी सुधारीत वाणात मालदांडी, सुधारित सावनेर, सातपाणी, टेसपुरी 296, 537 अशा विविध प्रकारचे वाण बाजारात उपलब्ध असतात.मुख्यतः ज्वारीवर येणारे रोग: काणी, काजळी, तांबेरा, केवडा, अरगट आणि करपा हे कवक जन्य रोग पिकांना रोगग्रस्त करतात. ज्वारीचे पिक कोणत्याही जमिनीत येते. तरी जितकी चांगली जमिन तितके चांगले उत्पादन काढता येते.
♦️ जमिनीची मशागत :जमिनीची नांगरट केल्यास अति उत्तम, ज्वारी करिता नांगरुन व कुळवुन जमिन तयार करावी.
♦️ बिज प्रक्रिया :एकरी 5 किलो बियाणे घेणे :
स्कायगोल्ड जेल - 50 ग्राम + बावीस्टीन 50 ग्राम + मोरचुद- 20 ग्राम
यांचे द्रावण तयार करून बीज प्रक्रिया करून रात्रभर बियाणे वाळू देणे.♦️ पेरणी :दोन सरीमधील अंतर एक ते दीड फुटाचे ठेवावे. पेरणी सोबत खत :
| (प्रमाण : प्रति एकर) | |
|---|---|
| 20:20:0:13 | 1 बॅग |
| सुफर्ट | 10 किलो |
| ब्लॅक डायमंड | 10 किलो |
♦️ ज्वारी या पिकावर येणारे किटक:वाळवी, उधई, वाणी, हुमणी, खोडमाशी, खोड किडा, मावा, तुडतुडे, लष्करी अळी, कणसातील अळी व माईट या सर्व शत्रु किटकांचा बंदोबस्त वेळेशीर करणे आवश्यक असते.
♦️ पहिली फवारणी :पेरणी पासुन 16 ते 20 दिवसांत खालील फवारणी करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| मॅकप्लस | 5 मि.ली |
| यु पी एल कंपनीचेसाफ | 20 ग्राम |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
♦️ दुसरी फवारणी :
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| अविष्कार | 5 मि.ली |
| टिल्ट | 20 मी.ली |
| सोनाटा 70 | 20 मि.ली |
♦️ तिसरी फवारणी :कणीस तयार होतांना तिसरी फवारणी घ्यावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| तेजस | 25 ग्राम |
| जीब्रॅक्स | 25 मि.ली |
| संपदा | 25 ग्राम |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
♦️ज्वारीची पेरणी 15 सप्टेंबर ते 15 ऑक्टोंबर दरम्यान करावी.
♦️ अधिक माहिती :शेतात उभी असलेली सरासरी एक ते दीड महिन्याची कोवळी ताटे जनावरांना खाऊ देवु नये. यातुन किरळ विष (ग्लुकोसाईड) जनावरांच्या पोटात गेल्यास विषबाधा होते. रब्बी 2019-20 व 2020- 21. 2021-22 व 2022-23 मध्ये माझ्या तंत्राने करणाऱ्या शेतकऱ्यांना एका बियाचे फुटवे 16 व ज्वारीच्या एक ताठाला 4 कणीस आल्याचे अनुभव आले.
मक्का पिकाचे नियोजन
मक्का हे उष्ण समशीतोष्ण व थंड हवामानाशी समरस होणारे पिक आहे. बहुविध उपयोग असलेले हे पिकाला प्लास्टीक धागे, गुरांचा पौष्टीक आहार अशा विविध उपयोगात येते. धुके (धुई, धुवारी) या पिकास घातक ठरते. 22 ते 30 अंश तापमान या पिकाला अनुकूल असते.♦️ जमिनीची मशागत :सखोल नांगरणी करून कुळवाच्या दोन पाळ्या देवून जमिन भुसभुशीत करून घ्यावी. आपल्या तंत्राने तयार केलेले शेणखत असल्यास 3 ते 4 टन प्रति एकरी जमिनीत मिसळावे.
♦️ बिज प्रक्रिया :आपल्या आवडीनुसार बियाणे निवडावे जसे पायोनियर पी - 3401, पी - 3501, 9133, 6240 पिनॅकॉल कोरडवाहू करीता तसेच हलक्या व मध्यम जमिनीसाठी पी 3302, 9933, 6240 हे वाण भरीव उत्पादन देणारे दिसुन आले. प्रति एकरी 8 किलो बियाणे घेणे.
स्कायगोल्ड जेल - 100 ग्राम + बावीस्टीन 100 ग्राम
यांचे द्रावणात बिजप्रक्रिया करून बियाणे वाळवुन घेणे.
♦️ लागवड :दोन सरीमधील अंतर दोन फुट व दोन बिया मधील अंतर 9 ते 10 इंच ठेवावे व बियाची 1 ते 3 इंच टोकण करावी. मक्का हे पिक खादाड पीक म्हणून संबोधल्या जाते.
| पेरणी सोबतच खत (प्रमाण : प्रति एकर) | |
|---|---|
| 20:20:0:13 | 1 बॅग |
| सुफर्ट | 10 किलो |
| ब्लॅक डायमंड | 10 किलो |
| पोटॅश | 25 किलो |
| झिंक सल्फेट | 8 किलो |
♦️ पहिली फवारणी :लागवडी पासुन 22 ते 24 दिवसात फवारणी करावी.
| (प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| तेजस | 25 ग्राम |
| संपदा | 25 ग्राम |
| वीगो | 25 ग्राम |
| सोनाटा 70 | 25 मि.ली |
♦️ दुसरी फवारणी :35 ते 40 दिवसात करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| अविष्कार | 5 मि.ली |
| फायर 101 | 25 मी.ली |
| (प्रति एकरी प्रमान, सोबत पाणी देणे) | |
|---|---|
| 10:26:26 | 1 बॅग |
| पोटॅश | 25 किलो |
| विघ्नहर्ता विकास किट | 25 किलो |
♦️ तिसरी फवारणी :कणीस तयार होतांना तिसरी फवारणी घ्यावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| तेजस | 25 ग्राम |
| जीब्रॅक्स | 25 मि.ली |
| संपदा | 25 ग्राम |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
♦️ शेवटची फवारणी :लागवडी पासुन 65 ते 70 दिवसात खालील फवारणी करावी.
| (प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| महाझिंक | 25 ग्राम |
| फेरोसील | 25 ग्राम |
| बालबोरॉन | 25 ग्राम |
| लष्करी अळीचा प्रादुर्भाव असल्यास फायर 101 | 30 मि.ली |
नोट
♦️लागवडी पासुन 20 दिवसापर्यंत शेतात पाणी साठवुन राहणार नाही यांची काळजी घ्यावी अन्यथा पिक पिवळे पडुन मर होण्याची शक्यता असते.♦️उगवण 5 ते 6 दिवसांत होत असतांना कोवळे कोंब पक्षी खातात. दाणे भरतांना सुध्दा राखण करावी.
♦️लागवडी पासुन 35 दिवसापर्यंत खुरपनी करून रान मोकळे ठेवावे म्हणजे पिकाची वाढ जोमाने होते. खुरपणी करतांना ताटांना आधारासाठी मातीचा थर लावावा.
♦️लागवडीपासुन 50 ते 60 दिवसात वरच्या टोकापासुन तुरा येतो व त्या नंतर 2 ते 3 दिवसात मधल्या भागातुन कणीस बाहेर पडते. तुऱ्यातील पुंकेसर व कणसातले स्त्रीकेसर यांचे संयोगीकरण घडुन येते. दरम्यान धुई धुआरी पडल्यास कणसात दाणे व्यवस्थित भरत नाही अशा वेळेस बांधावर संध्याकाळी शेकोटी पेटवुन धुर करावा. व दुसर्या दिवशीबलवान - 25 मीलीवयुपीएल चे साफ 20 ग्रामप्रती पंप फवारणी करावी.
♦️मका पिकावर येणारे रोग म्हणजे खोडकिडा, घोडे, लष्करी अळी व कणसातील अळी. परंतु आपल्या तंत्राप्रमाणे फवारण्या व मशागती मध्ये यांचा बंदोबस्त केलेला असतो.
हरभरा पिक नियोजन
रब्बी पिका मध्ये जास्त प्रमाणात येणारे व उत्पादन खर्च कमी करून भरघोस उत्पादन देणारे पिक म्हणजेच हरभरा आता शेतकऱ्याच्या लक्षात आले आहे.माझ्या तंत्राने 2019-2020, 2020-21,2021-2022 व 2022-23 या चार वर्षात हरभरा पिक घेणारे अनेक जिल्ह्यातील शेतकरी आनंदात आहे. पहिलादांच शेतकत्यांनी हरभरा घाटे मोजणी करुन आनंद व्यक्त केला आहे. आज पर्यंत कधीही हरभरा पिकाची पाहणी करण्यासाठी कोणतेही शेतकरी दुसऱ्याकडे गेले नव्हते. परंतु या वर्षी महाराष्ट्रातील हजारो शेतकऱ्यांनी हरभऱ्याच्या शेतात पिकांची पाहणी करून 600 पासुन 1500 पर्यंत घाटे एका झाडाला मोजले, काही ठिकाणी तर 1600 ते 2000 घाटे एका-एका झाडास लागले होते याचे व्हिडीओ युट्युब ला उपलब्ध आहेत ही एक आनंदाची बाब आहे.
♦️ जमिनीची मशागत :हरभरा पिकाला मर रोग लागण्याचे प्रमाण मोठ्या प्रमाणात दिसुन येते. यवतमाळ जिल्ह्यात डॉलर हरभरा मोठ्या प्रमाणात पेरल्या जातो. यात जवळपास 40% पर्यंत मर होत असते. म्हणुन यात जमिनीची मशागत महत्वाची ठरते.
♦️रोटर किंवा पंजी करण्यापूर्वीजय संजीवनी - 5 किलोवसुपर फॉस्पेट - 1 बॅगप्रति एकरी शिंपावे व नंतर पाळी करून घ्यावी.
♦️ बियाणे प्रक्रिया :हलक्या व मध्यम जमिनीकरिता 22 ते 25 किलो बियाणे भारी जमिनी करिता 15 ते 20 किलो बियाणे घ्यावे.
| स्कायगोल्ड जेल | 100 ग्राम |
| बावीस्टीन | 100 ग्राम (प्रति 15 ते 30 किलो) |
♦️ पेरणी :ओलिताखाली असल्यास व भारी जमिन असल्यास दोन ओळी मधील अंतर दोन फुट व दोन बियाण्या अधील अंतर 8 ते 10 इंच असावे. तसेच कोरडवाहु किंवा मध्यम जमिनीला दोन ओळी मधील अंतर दिड फुट ठेवावे.
♦️ खताची मात्रा :पेरणी सोबतच खालील प्रमाणे खते द्यावी.
| ( प्रमाण : प्रति एकर ) | |
|---|---|
| 20:20:0:13 | 1 बॅग |
| सुफर्ट | 10 किलो |
| ब्लॅक डायमंड | 10 किलो |
♦️ पहिली फवारणी :16 ते 20 दिवसात पहिली फवारणी करावी.
| ( प्रमाण : 15 लिटर प्रती पंप ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| मॅकप्लस | 5 मि.ली |
| एलीयट | 15 ग्राम |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
♦️अधिक पातळ झाले असल्यास या फवारणी नंतर अधिक फुटवे लागण्यासाठी खालील फवारणी करावी. अधिक फुटवे मिळण्यासाठी मदत होते.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| चॅम्पियन | 1 मि.ली |
| रूट गोल्ड टॅबलेट | 1 |
| प्रोक्लेम | 10 ग्राम |
♦️ दुसरी फवारणी :पिकावर 2 ते 4 फुले दिसल्यास 25 ते 30 किलो युरिया शिंपुन पाणी द्यावे.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| अविष्कार | 5 मी.ली |
| शक्तिमान गोल्ड | 25 मि.ली |
| एलीयट | 20 ग्राम |
| फायर 101 | 25 मीली |
♦️या फवारणी नंतर 5 दिवसाच्या अंतराने, प्रती पंप फवारणी केल्यास पुन्हा 700 ते 800 घाटी नवीन लागू शकते
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| फ्लॉवर किंग | 1 मिली |
| फायर 101 | 25 मिली |
♦️ तिसरी फवारणी :30 % ते 40 % घाटे तयार झाले की हि फवारणी करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| तेजस | 25 ग्राम |
| संपदा | 25 ग्राम |
| जीब्रॅक्स | 25 मि.ली |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
♦️ टिप :पिकामध्ये 10 ते 12 पक्ष्यांचे थांबे थवे बसवावेत म्हणजे अळ्यांचा नायनाट होईल तसेच तांबेरा रोग दिसत असल्यास खालील प्रमाणे फवारणी करावी.
महा झिंक 25 ग्राम + फेरोशील - 25 ग्राम
मुग व उडीद पिक नियोजन
मुग किंवा उडीद हे दाळवर्गीय पिक असुन महाराष्ट्रात बहुतांश भागात हे दोन्ही पिक घेतल्या जाते. काही भागात खरीप हंगामात व काही भागात रब्बी हंगामात सुध्दा ही पिके घेतात. वेगवेगळ्या जमिनीत 6 क्विंटल ते 12 क्विंटल पर्यंत या पिकाचे उत्पादन घेता येते. माहिती व नियोजन नसल्यामुळे प्रति एकरी 3 ते 4 क्विंटल वरच शेतकरी समाधानी असतात. या पिकावर येणारे मुख्य किडी व रोग खालील प्रमाणे.♦️ किडी :खोडमाशी, पांढरी माशी, फुलकिडे, मावा, तुडतुडे, केसाळ अळी, लाल केसाळ अळी, हिरवी उंट अळी.
♦️ रोग :भुरी, मुळकुंज, करपा, पिवळा/यलो (मोजॅक), लिफकर्ल इत्यादी वरील सर्व किटक व रोगाना आटोक्यात ठेवून उत्पादन घेण्याचा प्रयत्न या तंत्रानुसार केला आहे. खताची मात्रा फवारणीचे घटक याच पध्दतीने ठरविण्यात आले आहे कि पिक निरोगी राहून किमान उत्पादन 10 ते 12 क्विंटल पर्यंत घेता येते.
♦️ बियाणे निवड व प्रक्रिया :मुग किंवा उडीद बियाणे बाजारात उपलब्ध असलेले आवडीनुसार निवडावे. अथवा घरचे बियाणे चांगले असल्यास ते ही आपण घेवू शकता. प्रति एकरी 5 किलो बियाणे घ्यावे व त्यास बिज प्रक्रिया खालील प्रमाणे करावी.
| स्कायगोल्ड जेल | 50 ग्राम |
| बावीस्टीन | 50 ग्राम |
♦️ अंतर :2 सरीमधील अंतर 18 ते 24 इंच म्हणजेच (1.5 ते 2 फुट) ठेवावे.
♦️ पेरणी :प्रति एकरी 5 किलो बियाणे घेऊन सोबत खालील खात टाकावे
| ( प्रमाण : प्रति एकर ) | |
|---|---|
| 20:20:0:13 | 1 बॅग |
| सुफर्ट | 10 किलो |
| ब्लॅक डायमंड | 10 किलो |
♦️ पहिली फवारणी :पेरणी पासुन 16 ते 18 दिवसात पहिली फवारणी करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| मॅकप्लस | 5 मि.ली |
| एलीयट | 20 ग्राम |
| फायर - 101 | 25 मि.ली |
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| चॅम्पियन | 1 मिली |
| गोल्ड रूट टॅबलेट | 1 गोळी |
♦️ दुसरी फवारणी :आपल्या पिकावर 10-20 फुले दिसल्या बरोबर 30 किलो युरिया एकरी शिंपुन पाणी सोडावे व दुसऱ्या दिवशी खालीलप्रमाणे फवारणी करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| अविष्कार | 5 मि.ली |
| शक्तिमान गोल्ड | 25 मि.ली |
| टील्ट | 20 मि.ली |
| सोनाटा - 70 | 25 मि.ली |
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| फ्लॉवर किंग | 1 मि.ली |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
♦️ तिसरी फवारणी :शेंगा बनत असतांना फवारणी करावी. प्रति 15 लिटर पंप या प्रमाणे खते व फवारणीचे नियोजन केल्यास मुग व उडीद पिकांचे भरघोस उत्पन्न घेता येईल.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| तेजस | 25 ग्राम |
| संपदा | 25 ग्राम |
| जीब्रॅक्स | 25 मि.ली |
| फायर-101 | 25 मि.ली |
तुर पिकाचे नियोजन
♦️ तुर तंत्र : महाराष्ट्रातील मुख्य व महत्वाचे पिक म्हणजे तुर आंतरपिक म्हणुनच जास्त लागवड केल्या जाते कापुस किंवा सोयाबीन या पिकांमध्ये तुर हे आंतरपीक म्हणुन घेतले जाते. कोरडवाहु व हलक्या किंवा मध्यम जमिनीत लागवड करावयाची असल्यास मध्यम कालावधीचे वाण निवडणे फायद्याचे ठरते. जसे मारोती टि. 21. संपदा नं. 148 व भारी जमिनीत दिर्घ मुदतीचे वाण घ्यावे. जसे आशा, बी. एस. एम. आर. 736, बी. एस. एम. आर 853, सी 11.165 ते 200 दिवसाच्या मुदतीमध्ये तुरीचे पिक काढावण्यास येते.♦️ बियाणे प्रक्रिया : 5 किलो पर्यंत बियाणे घेतल्यास स्कायगोल्ड जेल - 50 ग्राम व बाविस्टीन - 50 ग्राम कालवुन बीज प्रक्रिया करणे व बियाणे रात्रभर वाळवून घेणे.
♦️ पेरणी / लागवड : आंतरपीक म्हणुन घेतांना दोन ओळीतील अंतर आपण ठरवावे. मात्र दोन झाडांमधील अंतर 1 फुट ठेवावे. लागवड/पेरणी करतांना बियाणे दाट पडल्यास विरळणी करून घ्यावी. माझ्या तंत्रात दोन ओळीमधील अंतर 12 फुट घेतल्यानंतरही कमी पडले होते.
♦️ पहिली आळवणी (ड्रिंचींग) : पेरणीनंतर 10 ते 12 दिवसांनी ही आळवणी करावी.
| (15 लिटर पंप ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 100 ग्राम |
| ब्लुकॉपर | 50 ग्राम |
| 19:19:19 | 100 ग्राम |
| ठिंबक असल्यास (प्रती एकरी) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 1 किलो |
| ब्लुकॉपर | 500 ग्राम |
| 19:19:19 | 1 किलो |
♦️ दुसरी आळवणी (ड्रिंचींग) : पेरणी पासुन 20 ते 24 दिवसांनी करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| सुप्रीमो | 200 मिली |
| मिरॅकल | 100 मिली |
| ठिबक असल्यास (प्रति एकरी) | |
|---|---|
| सुप्रीमो | 2 लिटर |
| मिरॅकल | 1 लिटर |
♦️ खताची मात्रा : लागवडीपासुन 24 ते 28 दिवसामध्ये खताची पहिली मात्रा द्यावी.
| ( प्रमाण : प्रति एकर ) | |
|---|---|
| 20:20:0:13 | 1 बॅग |
| सुफर्ट | 10 किलो |
| ब्लॅक डायमंड | 10 किलो |
♦️ पहिली फवारणी : लागवडीपासुन 28 ते 32 दिवसात पिकाच्या फळ फांद्याची संख्या व लांबी वाढविणे तसेच बुरशीचा प्रार्दुभाव रोखणे गरजेचे असते.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| स्कायगोल्ड जेल | 25 ग्राम |
| मॅकप्लस | 5.मि.ली |
| नेटीओ | 10 ग्राम |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
♦️ अधिक पातळ झाले असल्यास या फवारणी नंतर अधिक फुटवे लागण्यासाठी खालील फवारणी करावी. अधिक फुटवे मिळण्यासाठी मदत होते.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| चॅम्पियन | 1 मिली |
| रूट गोल्ड टॅबलेट | 1 |
♦️ खताची दुसरी मात्रा : पिकावर 2/4 फुले दिसल्यास 10:26:26 1 बॅग, विघ्नहर्ता विकास कीट 25 किलो यांचे मिश्रण देवुन पाणी सोडावे व फवारणी करावी.
♦️ दुसरी फवारणी : सोयाबीन पिकावर येणारे किडी - खोड आळी, खोड किडा झाडा वरील शेंडा सुकून झाड खालपर्यंत सुकत जाणे, झाड उपटून व चिरून पाहिल्यास आतील गाभ्यात आल्या दिसतात. चक्रीभुंगा पिकाच्या शेंड्याला 2-3 इंच खालून डंख मारून रस शोसून घेतो व शेंडा गळून पडतो. उंट आळी, केसाळ आळी, शेंगा पोखरणारी आळी, पाने कुरतडणारी आळी तसेच यलो मोजक व बुरशीचे ठिपके वरील प्रमाणे पिकावर प्रादुर्भाव येण्याची शक्यता असते.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| अविष्कार | 5 मी.ली |
| शक्तिमान गोल्ड | 25 मि.ली |
| एलीयट | 20 ग्राम |
| फायर 101 | 25 मि.ली |
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| फ्लॉवर किंग | 1 मिली |
| प्रोक्लेम | 10 ग्राम |
♦️ नोट : दमट हवामान, धुवारी / धुके किंवा ढगाळ वातावरण असल्यास दुसऱ्या दिवशी खालील फवारणी करावी फुलगळ होणार नाही.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| बलवान | 25 मिली |
| वीगो | 25 ग्राम |
| बाल बोरॉन | 30 ग्राम |
| प्लॅनोफिक्स | 5 मिली |
♦️ तिसरी फवारणी : चफली बनत असताना शेगांची लांबी वाढविणे, दाण्याची संख्या वाढविणे व दाण्याचा आकार वाढवुन चमक निर्माण करण्याचे कार्य करावे लागते. अशा वेळेस पुढील फवारणी करावी.
| ( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं ) | |
|---|---|
| तेजस | 25 ग्राम |
| संपदा | 25 ग्राम |
| जीब्रॅक्स | 25 मिली |
| फायर 101 | 25 मिली |
♦️ भुंगेरे, पतंगे, शेगंमाशी, शेगां पोखरणारी अळी यांचा बंदोबस्त या फवारणीतून करता येतो. तुर पिकाला 20 ते 25 दिवसात पहिली व 35 ते 40 दिवसात दुसरी कोळपणी करावी. तरच जमिन भुसभुशीत राहते व जमिनीत हवा खेळती राहते त्यामुळे पीक वाढीस पोषक वातावरण तयार होते. जमिन तण विरहीत ठेवावी. पावसामध्ये खंड पडल्यास किंवा पाण्याचा ताण पडल्यास 30 ते 45 दिवसांत व नंतर 60 ते 70 दिवसात व शेंगा भरावयाच्या अवस्थेत पाणी द्यावे.
तुरीवरील किडी व रोग
♦️ किडी : घाटे व शेंगा पोखरणारी अळी, पिसारी पतंग, शेंगमाशी, खोड माशी, ढेकुण.
♦️ रोग : मर रोग, करपा, मुळ कुजव्या, भुरी, पानावरील ठिपके, पाना वरील करपा, तांबेरा, वाझ रोग.
वरील सर्व किडी व रोगांचा विचार करुनच तंत्रामध्ये फवारण्यांचे घटक समाविष्ट करण्यात आलेले आहे.