कापूस पिक नियोजन

शेतकरी बंधुनो.....!

2022-23 मध्ये मे व जूनच्या लागवडी करून कोरडवाहू मध्ये नोव्हेंबर व डिसेंबर पर्यंत कापूस काढण्यात आले व पाण्याची व्यवस्थां असणार्या शेतकऱ्यांनी मार्च एप्रिल पर्यंत कापूस काढला. या वर्षी तंत्र वापरून अनेक शेतकरी बांधवानी अप्रतिम असे कापसाचे उत्पादन घेतले आहे. मागील 3 वर्षात अनेक प्रकारे बदल करून आपण उत्पादनात चांगल्या प्रकारे वाढ केलेली आहे.

♦️ 1. शेणखत तयार करणे :जे शेतकरी आपल्या शेतामध्ये शेणखताचा वापर करीत असतील त्यांनी 5 एप्रिल ते 20 एप्रिलच्या दरम्यान शेणखताचा गड्ढा उपसुन झाडाच्या सावलीखाली 4 x 8 रुंद आणि लांब, 4 फुट उंचीचा उतरता ओटा (पिरॅमिड) तयार करावा. ज्यामध्ये 5 ते 10 ट्राली शेणखत बसेल, अझिटो बक्टेरिया 1.5 लिटर व ट्रॉयकोडर्मा दीड लिटर (कोणत्याही कृषी विद्यापीठ मध्ये उपलब्ध असते) हे दोन्ही घटकांचे 100 लिटर पाणी तयार करावे व ओट्यावर गड्ढे करुन त्यामध्ये द्राबण सोडावे. दुसऱ्या दिवशी 700 ते 800 लिटर पाणी ओट्यावर सोडुन खालपर्यंत चिंब भिजवावे व फाटक्या तुटक्या पोत्याने अथवा सोयाबीनच्या भुशाने हा ओटा झाकावा. या नंतर 8 ते 10 दिवसांनी परत एकदा 400 ते 500 लिटर पाणी सोडुन खालपर्यंत भिजवावे व पुन्हा झाकुन ठेवाबा. या पध्दतीने प्रक्रियेपासुन 48 दिवसांत चहा पत्तीसारखे किंवा रव्यासारखे शेणखत तयार होईल. हे शेणखत आपण जुलै महिन्यात आपल्या पिकाला जोड मोग्यांनी पेरणी करु शकतो किंवा शेतात पसरवु शकतो. प्रती एकरी दीड ते दोन ट्रॉली शेणखत पुरेसे होते.

♦️ 2. जमिनीची मशागत :एप्रिल महिन्यात पहिल्या आठवड्यात सखोल नांगरटी करावी व किमान 40-45 दिवस जमीन तापू द्यावी व जय संजीवनी - 5 किलो आणि सुपर फॉस्पेट - 1 बॅग मिश्रण करून शिंपडावे. त्यानंतर रोटर करून पाळी करून घ्यावी. जमिनीच्या पोतप्रमाणे अंतर ठरवून घ्यावे.

♦️ 3. पिकामधील अंतर :मागील अनुभवावरून कोरडवाहू असल्यास 3 x 4, किवा 4 x 4 हे अंतर योग्य असते ओलीताखाली हे अंतर 5 x 2 व 5 x 2.5 किवा 6 x 3 असे घ्यावे. तंत्रानुसार फळफांद्या भरपूर फुटतात त्यामुळे अंतर कमी पडल्यास दाटी होऊन गळ मोठ्या प्रमाणात होण्याची शक्यता असते.

♦️ 4. दिशा :लागवड पूर्व - पश्चिम असल्यास हवा खेळती भेटून पिक जोमाने वाढते.

♦️ 5. बियाणे निवड :आपल्या आवडी निवडी प्रमाणे बियाणे निवडावे. बियाणे कोणतेही घेतल्यास तंत्रामध्ये उत्पादन सारखेच निघू शकते. परंतू पक्के बिल असलेले बियाणे घ्यावे.

♦️ 6. बीज प्रक्रिया :स्कायगोल्ड जेल - 30 ग्रामवक्रीस्टलअथवाबीएएसएफ या कंपनीचे बाविस्टीन - 30 ग्राम : 50 मीलीपाण्यात दोन्ही घटक कालवून घ्यावे व लागवडीच्या पहिल्या दिवशी संध्याकाळी बियाणे प्लास्टीक वर टाकून बीज प्रक्रिया करून घ्यावी व रात्रभर बियाणे वाळु द्यावे.

♦️ 7. लागवड :फक्त एक बी आपल्या फुलीवर टोचावे, कृपया 2 बिया घेऊ नये.

♦️ 8. पहिली आळवणी ( ड्रिंचिंग ) :लागवडीपासून 14 ते 16 दिवसात पहिली आळवणी खालील प्रमाणेकरावी.स्कायगोल्ड जेल - 100ग्राम, सिंजेनटा अथवा क्रिस्टल कंपनीचेब्लु कॉपर - 50 ग्रामव आर.सी.एफ, महाधन, कोरोमंडल, नागारजुना किवा महाफिड या नामांकित कंपनीचे19:19:19-100 ग्रामप्रती पंप आळवणी करावी प्रती रोप 30 ते 40 मिली द्रावण सोडावे. जर आपल्याकडे ठिंबक असेल तर ड्रीप द्वारे खालील प्रमाणे प्रती एकरी सोडावे.स्कायगोल्ड जेल - 1 किलो, ब्लू कॉपर - 500 ग्रामव19:19:19 - 2 किलोप्रती एकर सोडावे.

♦️ 9. दुसरी आळवणी :पहिली आळवणी झाल्यानंतर बरोबर 7 व्या दिवशी दुसरी आळवणी करावी.सुप्रीमो - 200 मीलीवमिरकॅल - 100 मीलीप्रती 15 लीटर पंप. तसेच ड्रीप असल्यास ड्रीपद्वारेसुप्रीमो - 2 लीटरवमिरकॅल - 1 लीटरप्रती एकर सोडावे.

♦️ 10. पहिली खताची मात्रा :दुसरी आळवणी झाल्यानंतर लगेच 2 ते 3 दिवसातच पहिला खताचा डोस पुढीलप्रमाणे रिंगण पद्धतीने टाकावा.डी.ए.पी - 1 बॅग, सुफर्ट - 10 किलो, ब्लॅक डायमंड - 10 किलोया तिन्ही घटकांचे चांगले मिश्रण करून प्रती झाड 40 ते 50 ग्राम खत रींगण पद्धतीने टाकावे.

♦️ 11. पहिली फवारणी :पहिली फवारणी खताच्या मात्रेनंतर 2- 3 दिवसांत अथवा लागवडी पासून 30 ते 32 दिवसांत करावी ती पुढील प्रमाणेमॅकप्लस - 5 मीली, स्कायगोल्ड जेल - 25 ग्राम, वीगो - 25 ग्रामप्रती पंप. या फवारणी मुळे आपल्या झाडाच्या पांढर्या मुळ्या सुधृढ होतील व भरपूर फळफांद्या फुटण्यास मदत होईल.

♦️ 12. दुसरी फवारणी :लागवडी पासून 38 दिवसांत किवा पहिल्या फवारणी नंतर 6 ते 8 दिवसांत दुसरी फवारणी करावी ती पुढील प्रमाणे.व्हिजील - 8 ग्रामवकडुझ - 30 मि.लीव लगेच 4 दिवसाच्या अंतरानेफोटान - 7 मीली, वीगो - 25 ग्रामवमार्शल - 25 मीलीप्रती पंप फवारणी करावी. या फवारणी मुळे आपल्या पिकावर मावा, चिकटा, तुडतुडे व पांढरी माशी यांचा प्रभाव दिसणार नाही.

♦️ 13. तिसरी फवारणी :झाडाला मुख्य फांद्या फोडल्यानंतर उप फळफांद्या फोडणे खूपच गरजेचे असते यावेळेस लागवडी पासून 44 ते 46 दिवसांत पुढील फवारणी करावीचम्पियन - 1 मीली, गोल्डरूट टाब्लेट - 1 गोळी.

♦️ 14.या फवारणी नंतर शेतामध्ये ट्राप्स, लाईट, हलोजन अथवा कामगंध सापळे लावणे आवश्यक असते व शक्य असल्यास वेळोवेळी ताजे गाईचे गोमुत्र 50 मीली प्रती पंप फवारणी मधून वापरावे. जेणे करून आपल्या शेतामध्ये पतंगे येणार नाही वा त्यांचे नियंत्रण राहील.

♦️ 15. चवथी फवारणी :लागवडी पासून 52 ते 54 दिवसांत चवथी फवारणी पुढील प्रमाणे करावी.अविष्कार - 5 मीली, शक्तीमान गोल्ड - 25 मीली, फायर 101 -25 मीलीव बायर कंपनीचेएलीयट - 15 ग्रामप्रती पंप ( जर कोकडा दिसत असल्यास म्हणजेच थ्रीप्स चा प्रभाव दिसत असल्यास फायर-101 ऐवजी सोनाटा 70 -25 मीली प्रती पंप घ्यावे ). या फवारणी मुळे फुल पाते वाढण्यास मदत होते.

♦️ 16. दुसरी खताची मात्रा :लागवडी पासून 56 ते 60 दिवसांत खताची दुसरी मात्रा खालील प्रमाणे खत टाकावे द्यावी

प्रमाण : प्रति एकर
20:20:0:13	1 बॅग
विघ्नहर्ता विकास कीट	25 किलो

या सोबत एकरी 25 किलो सिलिकॉन घेतल्यास पुढे पाते गळ नियंत्रणात राहते. हे खत शिंपून अथवा पेरून दिल्यास चालते.

♦️ 17. पाचवी फवारणी :खताची मात्रा झाल्यानंतर 4 ते 5 दिवसांत किवा लागवडी पासून 65 ते 70 दिवसांत पुढील फवारणी करावी.

( प्रमाण : प्रति 15 लिटर पपं )
बलवान	25 मीली
फ्लॉवर किंग	1 मीली
कॅल्बोर	25 ग्राम
सीलीका मक्स	25 ग्राम

♦️ 18.या नंतर जर कापासीवर थ्रीप्स चा प्रादुर्भाव वाटत असेल व कोकडा चुरडा मुरडा मोठ्या प्रमाणात दिसून येत असल्यास अशा परिस्थितीत माईट शूट 25 मिली प्रती पंप फवारणी करावी.

♦️ 19. सहावी फवारणी :लागवडी पासून 80- 85 दिवसांत पुढील प्रमाणे फवारणी करावी तेजस - 25 ग्राम , संपदा -25 ग्राम, जिब्रेक्स - 25 मीली प्रती पंप फवारणी करावी.

♦️ 20. शेवटचा खताचा डोस :लागवडी पासून 90 ते 100 दिवसांत पुढील प्रमाणे खत टाकावे. 10 : 26 : 26 - 1 बॅग + फेरस सल्फेट - 5 किलो + माग्नेशियम - 5 किलो प्रती एकरी खत शिंपावे.

♦️ 21. शेवटची फवारणी :खताचा डोस झाल्यानंतर 8 ते 10 दिवसांत शेवटची फवारणी पुढील प्रमाणे करावी. गजब - 40 मीली, जिब्रेक्स - 25 मीली, बाल बोरान - 25 मीली प्रती पंप.

♦️या पुढे कापूस वेचणीस सोपे जाते बोंडाचा आकार मोठा होतो जर पिकावर कुठे तांबडे चट्टे दिसल्यास महाझिंक प्रती पंप -25 मीली कोणत्याही फवारणी सोबत वापरू शकता . आपल्या पिकावर लाल्या येऊ नये याची सुद्धा काळजी या तंत्रात घेण्यात आली आहे.

♦️ टीप :माकड, हरीण, रोही, रानडुकरे यांच्या पासून पिकाचे नुकसान टाळण्यासाठी कडुझ - 30 मी.ली प्रति पपं फवारणी करावी

फरदड नीयोजन

आपल्या कडे पाण्याचे नियोजन असल्यास फरदड घेणे फायद्याचे ठरते. कापूस वेचणी झाल्यानंतर युरीया - 25 किलो व 20-20-0-13- 1 बॅग किंवा डी.ए.पी - 1 बॅग प्रती एकरी शिंपावे व पाणी द्यावे. त्यानंतर खालील फवारणी करावी.

♦️ पहिली फवारणी :अविष्कार - 5 मीली, शक्तिमान गोल्ड -25 मिली, कवच ( सिंजेनटा कंपनीचे ) अथवा नेटीओ (बायर कंपनीचे ) चे वापरावे.

♦️ फवारणी दुसरी :फ्लॉवर किंग- 1 मीली, सोनाटा 70 - 25 मीली व वीगो - 25 ग्राम प्रती पंप फवारणी करावी.

♦️ तिसरी फवारणी :पाते लागल्यानंतर पुढील प्रमाणे फवारणी करावी : तेजस - 25 ग्राम, संपदा -25 ग्राम व जीब्रॅक्स -40 मीली प्रती पंप फवारणी करावी.

या व्यतीरिक्त हवामान बदल झाल्यास आपणास वेळोवेळी अँप द्वारे तसेच युट्यूब द्वारे मार्गदर्शन करण्यात येईल.